Vertrouwen begint bij jezelf – zelfs in een wereld vol Jack Sparrows
‘Ik ben oneerlijk en je kunt er op vertrouwen dat een oneerlijk man altijd oneerlijk is…..echt waar. Je moet juist oppassen voor eerlijke mensen, want je kunt nooit voorspellen wanneer ze iets ongelofelijk stoms zullen doen.‘ – Jack Sparrow
Dit citaat van kapitein Jack Sparrow uit Pirates of the Caribbean klinkt misschien luchtig, maar bevat een opvallend scherp inzicht. Het roept de vraag op: wie is eigenlijk betrouwbaarder – de openlijk oneerlijke leider of degene die eerlijk lijkt, maar handelt uit opportunisme zodra het lastig wordt? In veel organisaties kom je bestuurders tegen die aan Jack Sparrow doen denken: charmant, sluw, onvoorspelbaar en vooral gericht op hun eigen belang. Integriteit lijkt steeds vaker ondergeschikt aan korte termijngewin. In een wereld waarin vertrouwen afneemt, is het daarom relevanter dan ooit om terug te keren naar de kern: wat betekent het om geloofwaardig en betrouwbaar te zijn – en waar begint dat eigenlijk?
Vertrouwen als economische factor
Stephen M.R. Covey beschrijft in zijn boek De snelheid van vertrouwen hoe vertrouwen niet alleen een moreel vraagstuk is, maar ook een economische factor van belang. Vertrouwen heeft namelijk directe invloed op twee dingen: snelheid en kosten. Wanneer vertrouwen toeneemt, stijgt de snelheid van samenwerking en dalen de kosten. Maar als het vertrouwen afneemt – door bijvoorbeeld een schandaal of falend leiderschap – dan vertraagt alles en nemen de kosten toe.
Covey stelt, in de geest van zijn vader (Stephen R. Covey, De 7 eigenschappen van effectief leiderschap), dat echte verandering van binnen naar buiten werkt. Vertrouwen begint bij jezelf en breidt zich uit: naar je relaties, je organisatie, de markt en uiteindelijk de maatschappij.
Van binnen naar buiten: het model van Covey
Volgens Covey zijn er vijf cirkels van vertrouwen:
- Vertrouwen in jezelf
- Relatievertrouwen
- Organisatievertrouwen
- Marktvertrouwen
- Maatschappelijk vertrouwen
Het begint dus altijd bij jezelf – bij wie je bent, wat je gelooft, en hoe je handelt. Je persoonlijkheid, je motieven en je waarden vormen het fundament. Als daar geen integriteit zit, dan is elke poging tot vertrouwen buiten jezelf uiteindelijk gedoemd te mislukken.
De vier bouwstenen van geloofwaardigheid
De eerste cirkel – vertrouwen in jezelf – draait volgens Covey om geloofwaardigheid. Geloofwaardigheid bestaat uit vier onderdelen:
Integriteit
Integriteit gaat verder dan eerlijkheid. Het betekent ook dat je handelt in overeenstemming met je diepste waarden, dat je moedig bent als dat moeilijk is, en dat je bescheiden blijft – ook in succes. Het vraagt om congruentie tussen wat je zegt en wat je doet, in goede én slechte tijden.
Intenties
Waarom doe je wat je doet? Vertrouwen ontstaat wanneer je motieven oprecht en duidelijk zijn. Als mensen voelen dat je niet alleen bezig bent met je eigen belang, maar oprecht geeft om anderen, groeit het vertrouwen.
Capaciteiten
Geloofwaardigheid vraagt ook om competentie. Mensen moeten zien dat je weet waar je mee bezig bent. Je vaardigheden, kennis, instelling en stijl dragen allemaal bij aan het vertrouwen dat anderen in je stellen.
Resultaten
Wat heb je eerder laten zien? Heb je een staat van dienst waar mensen op kunnen bouwen? Resultaten laten zien of je in staat bent om waar te maken wat je belooft.
Integriteit en intenties hebben te maken met je karakter; capaciteiten en resultaten met je competenties. En je hebt ze alle vier nodig om echt vertrouwen in jezelf op te bouwen.
Jouw rol in een wereld vol twijfel
Net als veel anderen kan ik me ernstig zorgen maken over de ‘Jack Sparrows’ die zich verrijken ten koste van hun organisatie. Bestuurders die moreel falen, terwijl de gevolgen voor anderen groot zijn. Maar hoe boos ik daar ook om kan worden – mijn directe invloed is beperkt. Wat wél binnen mijn invloedssfeer ligt, is mijn eigen integriteit.
Daar begint het. Bij jezelf. Want integriteit kun je niet opleggen of verwachten van een ander als je het zelf niet leeft. Van binnen naar buiten – zo groeit vertrouwen. Maak dus van jezelf een eerlijk mens. Dan is er in elk geval één Jack Sparrow minder op deze wereld.
2 antwoorden
Stuur mij een e-mail als er vervolgreacties zijn.Stuur mij een e-mail als er nieuwe berichten zijn.