Persoonlijke waarden, waar sta jij voor?

Op je werk heeft je collega een probleem met haar baas. Zij vraagt aan jou om te bemiddelen. Wat zou je doen? Wellicht denk je: ‘Echt niet. De problemen met haar baas, zijn niet mijn probleem. Ik heb het al zwaar genoeg.’ Of misschien denk je: ‘Ja, ik ga haar helpen, want ik vind het belangrijk om mensen bij te staan.’ Ook is het mogelijk dat je geringschattend je schouder ophaalt, en gewoon doorgaat met waar je mee bezig bent. Wat je ook kiest, de keuze kan wat over je persoonlijke waarden zeggen. Vooral als je je persoonlijke waarden goed kent. Als je je waarden goed kent, kun je makkelijker beslissingen nemen. Dan weet jij waarvoor je staat. Daarom is het heel belangrijk om je persoonlijke waarden goed te kennen en te leren handelen conform je waarden.

Wat zijn persoonlijke waarden?

Een persoonlijke waarde is iets dat jij belangrijk vindt. Je waarden zijn de dingen die er echt toe doen in je leven. Het geeft op een stenografische manier weer, waardoor jij gemotiveerd wordt. Je persoonlijke waarden in combinatie met je overtuigingen zijn de bron van je besluitvorming. Waarden zijn een enorme krachtige motivatiebron! Waardengedreven handelen is het beste antigif voor egogedreven handelen.

Persoonlijke waarden en doelen

Je bent dagelijks bezig om je doelen te bereiken. Jij kunt op zeer verschillende manieren je doelen bereiken. En hoe jij je doelen realiseert, met welke idealen en motieven, daar gaan persoonlijke waarden over. Ghandi wilde onafhankelijkheid voor India, een essentiële waarde voor Ghandi was geweldloosheid. Hij wilde India op een geweldloze manier naar een onafhankelijk land brengen. Had hij een andere waarde gehad die hem daarin dreef, bijvoorbeeld macht, dan had deze onafhankelijkheidstrijd er volledig anders uitgezien.

Persoonlijke waarden en ons oude gedrag

Als je niet volgens je persoonlijke waarden leeft, is het mogelijk dat je door de waan van de dag wordt geleefd, slachtoffergedrag laat zien en uitstelgedrag vertoont. Als je wél volgens je waarden leeft, dan ervaar je een beter geheugen, betere focus en meer productiviteit.

Je wordt geleefd

Kennis van het brein en uit de neuropsychologie geeft aan dat je vooral onbewust reageert door de gewoontes die je hebt aangeleerd en die je in de loop van de tijd hebt eigengemaakt. Dat leidt tot de weinig flexibele uitspraak ‘Zo ben ik nu eenmaal!‘ Eigenlijk kan je wel zeggen dat je geleefd wordt door alle gewoontes die je hebt. Als je lange tijd bepaald gedrag vertoond, wordt dat je gewoonte. Dit komt door de neuroplasticiteit.

Neuroplasticiteit

Neuroplasticiteit is het vermogen van de hersenen om te veranderen, getraind te worden, zich aan te passen, nieuwe verbindingen aan te maken en om bepaalde verbindingen minder te gebruiken. Dit kan nadelen en voordelen hebben. Het nadeel is dat je hierdoor de minder effectieve gewoontes hebt aangeleerd. Het grote voordeel is dat je kunt veranderen, dat je nieuwe gewoontes kunt aanleren. Hier biedt het werken vanuit persoonlijke waarden ook zeer veel kansen. Door gedrag te trainen dat uit je persoonlijke waarden komt, kan je gemakkelijk nieuw gedrag eigen maken. Gedrag dat bij jou past.

Wat zijn jouw persoonlijke waarden?

Als je gedrag wilt ontwikkelen, dat bij je past, is het dus van groot belang om je persoonlijke waarden te kennen. Daarom heb ik een lijst gemaakt met 65 waarden die jou kunnen helpen om je waarden te leren kennen. Klik hier om deze lijst te downloaden. Kijk vervolgens naar deze lijst en onderzoek welke waarden voor jou belangrijk zijn. De eerste keer als je deze lijst doorneemt, zul je wellicht een groot aantal hebben. Ga nog een keer door deze waarden en benoem de vijf belangrijkste. Overigens, dit kunnen uiteraard ook waarden zijn die niet op de lijst staan. De lijst is slechts bedoeld ter inspiratie.

Persoonlijke waarden praktisch maken

Je hebt nu voor jezelf vijf belangrijke waarden geformuleerd. Helaas is het zo dat een waarde op zichzelf weinig stuurt. Daarvoor zijn waarden te abstract. Om persoonlijke waarden te gebruiken bij het maken van je dagelijkse keuzes, is het belangrijk om deze praktisch te maken en ze te laten leven. Bij een waarde hoort bepaald gedrag. Door per waarde te bedenken welk gedrag daarbij hoort, kan je door dit nieuwe gedrag veel te oefenen, dit nieuwe waardengedreven gedrag eigen maken. Dat is het effect van de neuroplasticiteit. Bijvoorbeeld, je hebt de waarde respect gekozen. Gedrag dat hier bij zou kunnen passen is: “Bij ieder ontmoeting geef ik een hand.” Of: “ik laat iedereen uitspreken”.

Verandering gaat gepaard met stress

Het brein houdt niet van veranderen. Daarom zal nieuwe gedrag in het begin gepaard gaan met stress. Het oude gedrag los laten kan door het brein als stress worden ervaren. Dat geldt ook voor veranderingen in de eisen die aan je gesteld worden als leidinggevende door een veranderende werksituatie zoals het leiding geven op afstand. Steeds meer bedrijven laten mensen vanuit huis werken waardoor er virtuele of hybride teams ontstaan die een heel ander gedrag van jou als leidinggevende eisen. Ben jij daarop voorbereid? Wij van COURIUS wel. In de afgelopen tijd hielpen wij veel organisaties en leidinggevenden bij de omschakeling naar een dergelijk nieuwe vorm van leidinggeven. Vanuit deze ervaringen hebben we een 2-daagse training ontwikkeld, speciaal voor leidinggevenden: ‘Effectief Leiding geven aan Hybride Teams‘. Tijdens deze interactieve en praktische leiderschapstraining leer je hoe je in de nieuwe situatie overzicht houdt en effectief aanstuurt.

Je zult door veranderingen ongemak ervaren. Ik zie veel mensen stoppen vanwege dit ongemak. Een andere reden van stress is een verandering niet afmaken en steeds opnieuw een nieuwe (of meerdere) verandering starten. Op organisatieniveau staat dit bekend als het Repetitive Change Syndrome, en hetzelfde mechanisme geldt ook voor jou als individu. Beter is om door te gaan, en het ongemak gewoon te herkennen als de reactie van het brein op veranderen. En… er is goed nieuws.

Des te meer je oefent, des te gemotiveerder je wordt

Des te meer je probeert, des te gemotiveerder je wordt. Als je slechts een klein beetje oefent, als je maar een klein beetje je best doet, dan worden er slechts een geringe hoeveelheid aan stofjes vrijgelaten en vindt er maar weinig echte verandering plaats. Het tegenovergestelde is ook waar: als je je best doet en veel oefent, dan zal de hoeveelheid stofjes stijgen, en grote duurzame veranderingen zullen zich kunnen voltrekken. Deze stofjes, zoals serotonine en dopamine, gaan je goed doen voelen. Ergo, herken je stress, en ga het nieuwe gedrag oefenen.

Tot slot

Een zeer effectieve methode om meer in harmonie met je zelf te leven is het handelen conform je persoonlijke waarden. Door de neuroplasticiteit is het zeer goed mogelijk om nieuw gedrag eigen te maken dat past bij jouw persoonlijke waarden.

Dit artikel verscheen eerder bij De Valk Leadership

Over de auteur

• 9 oktober 2017
/ door
• Guido de Valk

Guido de Valk is een leiderstrainer, schrijver, spreker en coach bij de Valk Leadership Company. Hij doet dit op basis van kennis van het brein, ook wel neuroleiderschap genoemd. Guido maakt met neuroleiderschap leiderschapsthema’s (be)grijpbaar die ogenschijnlijk ongrijpbaar zijn.