Zonder goede volgers geen goede leiders

“Nee baas, ik stel voor dat we het helemaal anders gaan doen.” Even afgezien van het woord “baas”, in hoeveel organisaties durven mensen dit soort zinnen uit te spreken richting hun leidinggevenden? Binnen een gezonde organisatie zal dit geen probleem zijn, sterker nog, het wordt er gewaardeerd. Maar helaas zijn veel organisaties niet echt gezond gezien de verschillende misstanden die regelmatig aan het licht komen.

Zonder volgers geen leiders

Er verschijnen jaarlijks duizenden boeken over leiderschap. En eigenlijk is dat best wel bijzonder. Er zijn immers veel meer volgers dan leiders binnen een organisatie. En volgers zijn daarmee m.i. heel belangrijk. Zonder goede volgers immers geen goede leiders!

In de oertijd varieerde het wie de leider was en wie de volger. Afhankelijk van de uit te voeren taak waren mensen om de beurt de baas. De groep volgde eenvoudigweg diegene die de problemen oploste. Volgens evolutionair psycholoog Max Wildschut is iemand nooit zomaar een leider. Als individu hebben mensen geen leider nodig. Maar bij een groep vanaf zo’n vier of vijf mensen blijkt het handig te zijn wanneer iemand de leiding neemt, mits dat door de anderen geaccepteerd wordt. Het hele leiderschap-volgerschap is daarmee volgens Wildschut gebaseerd op vrijwilligheid. En dat verschilt nog al met de huidige organisatie waarin iemand tot leider wordt “gemaakt” en vervolgens gezag uitoefent.

Wat maakt goede volgers?

Wanneer je een leider vraagt wat bepalend is voor zijn gezag dan hoor je in het algemeen zaken als “visie hebben” en “kunnen inspireren”. Stel je dezelfde vraag aan volgers dan gaat het vooral om “expertise” en “eerlijkheid”. En dat zijn nou bij uitstek ook eigenschappen die volgers ten volle dienen in te zetten.

Goede volgers zijn leidende volgers. Dat lijkt wellicht tegenstrijdig, maar volgen is echt iets anders dan slaafs en passief achter de leider aanhuppelen. Daar waar de leiders idealiter de “visionair “ zijn omdat zij nu eenmaal beschikt over meer informatie, zijn de volgers de “specialist” binnen hun eigen vakgebied. Goede volgers dienen daarom ook een visie te hebben, collega’s binnen hun team weten te inspireren, te beschikken over een uitstekende expertise en open en eerlijk voor hun mening durven uitkomen.

12 tips voor volgers

1. Goede volgers zijn leidende volgers.
2. Zorg voor een eigen moreel kompas, wees daarin niet afhankelijk van leiders.
3. Toon lef, nieuwsgierigheid, flexibiliteit en wees bovenal bereid om te leren.
4. Ontwikkel je tot een specialist binnen je vakgebied.
5. Geef kritiek wanneer je het niet eens bent met een plan, wees daarin constructief.
6. Durf tegendruk te geven of organiseer tegendruk.
7. Wees betrouwbaar.
8. Steun goede ideeën, breng mensen samen, wees een teamplayer.
9. Ben je te allen tijden bewust van je eigen verantwoordelijkheid, volg nooit uit angst.
10. Wees nooit slaafs en passief maar ga voor kritisch en proactief.
11. Realiseer je dat leiderschap-volgerschap altijd gebaseerd is op vrijwilligheid.
12. Goede leiders waarderen tegenspraak. Dus echte loyaliteit is minimaal 5 keer ‘waarom’ vragen als je de essentie niet snapt, eventueel gevolgd door ‘nee’ zeggen.

Over de auteur

• 30 november 2015
/ door
• Rijk Binnekamp

Ik ben Rijk Binnekamp, trainer, coach en eigenaar van Rijk Binnekamp Training & Coaching. Ik ondersteun teams, leidinggevenden en medewerkers om te groeien. Mensen terug brengen naar hun verlangen is mijn missie als (personal) coach. En om dat verlangen te volgen is moed nodig. Soms kan of durft iemand dat niet en ziet door angst en onzekerheid alleen beperkingen. Samen zoeken we mogelijkheden.