Zo ben ik nu eenmaal!

Herken je dit?

Je manager vindt dat je vaker je mening moet geven, je partner ergert zich aan je driftige reacties, of je vrienden vinden je afstandelijk. Maar jij denkt: “Dat lukt me niet hoor. Zo ben ik nu eenmaal.”

Je bent nu eenmaal verlegen. Of juist snel geïrriteerd. Of onzeker. Of dominant. En je hebt geleerd daar maar mee te leven – jij én je omgeving. Toch is het goed om je af te vragen: Is dit echt wie ik ben? Of is het gewoon een patroon dat ik al jaren herhaal?

“Zo ben ik nu eenmaal” – is dat echt zo?

De gedachte “zo ben ik nu eenmaal” voelt vertrouwd. Het geeft rust, duidelijkheid en een soort bescherming: als iets ‘gewoon zo is’, hoef je er niet meer aan te sleutelen. Het wordt deel van je identiteit.

Maar let op: deze gedachte is ook een excuus. Het kan een manier zijn om je eigen gedrag te rechtvaardigen, zonder het te hoeven veranderen. En wat je niet verandert, blijft zoals het is – met alle gevolgen van dien.

Zo ontstaan gedragspatronen

Veel gedragspatronen zijn ontstaan in je jeugd, soms al op heel jonge leeftijd. In die periode vorm je overtuigingen over jezelf en de wereld op basis van je ervaringen. Kinderen denken vaak zwart-wit, zonder nuance. Bijvoorbeeld:

• • “Als ik stil ben, vinden mensen mij aardiger.”
  • “Als ik mijn gevoelens laat zien, word ik afgewezen.”

Deze kinderlijke overtuigingen blijven vaak onbewust doorwerken in ons volwassen leven. En omdat je er jarenlang naar hebt gehandeld, lijken ze nu een vast onderdeel van je persoonlijkheid te zijn geworden.

De vicieuze cirkel van gedrag

Laten we de vijf stappen van een gedragspatroon eens uitlichten. Zo zie je hoe diep deze patronen kunnen zitten en hoe je ze kunt herkennen – én veranderen.

Ervaringen

Dit zijn concrete situaties die je hebt meegemaakt, vaak in je jeugd. Bijvoorbeeld:

• • Je ouders spraken hun vertrouwen in jou uit.
  • Je werd op school regelmatig buitengesloten.

Interpretaties

Je geeft betekenis aan die ervaringen. Iedereen doet dat op zijn of haar eigen manier. Bijvoorbeeld:

• • • • “Ik ben waardevol.”
      • “Ik hoor er niet bij.”

Besluiten

Op basis van die interpretaties neem je (onbewust) besluiten. Bijvoorbeeld:

• • “Ik mag mezelf zijn en open zijn.”
  • “Ik moet mezelf beschermen, ik ben niet belangrijk.”

Gedrag

Je handelt naar dat besluit. Bijvoorbeeld:

• • Je stelt je kwetsbaar op en zoekt contact.
  • Je trekt je terug en houdt afstand.

Reacties

Anderen reageren op jouw gedrag, en daarmee wordt je overtuiging bevestigd:

• • Mensen reageren positief, er ontstaat verbinding.
  • Mensen laten je met rust – jij voelt je opnieuw buitengesloten.

En zo begint de cirkel opnieuw. Jouw gedrag roept reacties op die het oorspronkelijke patroon juist versterken. Dit heet ook wel een self-fulfilling prophecy.

Patronen doorbreken: hoe dan?

Het goede nieuws? Je kunt die vicieuze cirkel doorbreken. En dat begint met bewustwording. Stel jezelf bij elke stap in de cirkel kritische vragen:

• • Wat is er écht gebeurd? (Ervaring)
  • Wat heb ik ervan gemaakt? (Interpretatie)
  • Welk besluit heb ik genomen en waarom? (Besluit)
  • Wat doe ik daardoor nu? (Gedrag)
  • Wat krijg ik terug van mijn omgeving? (Reactie)

Durf je interpretaties ter discussie te stellen. Toets je overtuigingen: zijn ze nog waar? Zijn ze ooit echt waar geweest? En misschien wel het lastigste: durf te experimenteren met ander gedrag. Kleine stapjes zijn genoeg.

Laat het oude los, stap in iets nieuws

Door het loslaten van oude overtuigingen maak je ruimte voor nieuwe ervaringen. Ja, dat is spannend. Ja, dat is confronterend. En ja, het kost tijd, energie en moed. Maar het is het waard. Want als jij ander gedrag laat zien, reageren anderen ook anders. En daarmee zet je een nieuwe, positieve cirkel in gang.

Je hoeft het niet alleen te doen

Het doorbreken van een patroon is soms te complex of emotioneel om alleen te doen. Een coach of therapeut kan je helpen om je blinde vlekken te zien, patronen te ontrafelen en nieuwe stappen te zetten in gedrag dat wél werkt voor jou.

Conclusie: je bent meer dan je patroon

“Zo ben ik nu eenmaal” is geen eindpunt, maar een uitnodiging om nieuwsgierig te worden naar jezelf. Jij bent niet je patroon. Je gedrag is aangeleerd – en dus ook te veranderen.

Doorbreek je patronen. Ontdek nieuwe mogelijkheden. En geniet van de impact die je dan hebt – op jezelf én op anderen.