In de weerstand tegen verandering
Weerstand…We kennen het allemaal en vaak wordt het gezien als iets negatiefs, maar is dat ook zo? Tijdens trainingen en ook in individuele coaching komen wij veel weerstand tegen. Eigenlijk is dat ook heel erg logisch en zelfs normaal of natuurlijk te noemen. Bij wezenlijke verandering (en onze coaching leidt daar nu eenmaal toe), wordt je psychisch en vaak ook je sociaal evenwicht (tijdelijk) verstoord.
Die inbreuk op ons evenwicht wordt als bedreigend ervaren door ons ‘zijn’. Je schermt je daarvoor dan ook logischerwijs af. Niemand kiest zomaar voor disbalans en toch is deze disbalans nodig om een nieuwe balans te vinden. HET kenmerk van een veranderproces…
10 vormen van weerstand
Je kunt weerstand zien als het immuunsysteem van de psyche. Zoals in fysieke zin het lichaam door koorts de aanval van binnendringende virussen of bacteriën probeert af te weren, zo is weerstand de afweer tegen de bedreiging van je psychisch/sociaal evenwicht. De beschermingsmethoden worden afweer- of verdedigingsmechanismen genoemd. Daarmee proberen we de op handen zijnde verandering (lees: bedreiging) onschadelijk te maken. In dit artikel staan 10 afweer- of verdedigingsmechanismen kort beschreven:
1. Rationalisatie
Het bedenken van ‘rationele ’argumenten om een situatie of beslissing (achteraf) te rechtvaardigen. Ook al betekent ‘rationalisatie’ verstandelijk, dat wil nog niet zeggen dat rationalisatie verstandig is. Rationalisatie helpt bij het beter aanvaardbaar maken van een genomen beslissing of een bestaande situatie.
2. Verdringing
Het wegstoppen van bedreigende of negatieve gevoelens. Je dekt ze af met een dikke laag en laat ze niet meer bij jezelf toe. Het is altijd akelig om gevoelens van angst, woede en verdriet te ervaren vinden we. Als gevolg daarvan hebben we de neiging ze uit het bewustzijn weg te houden.
3. Ontkenning
Een vorm van verdringing die zo ver gaat dat het feitelijk bestaan van een bedreigende of vervelende situatie actief wordt tegengesproken of genegeerd. Het is begrijpelijk, en vanuit het oogpunt van zelfbehoud soms zelfs heel nuttig, een ondraaglijke situatie af en toe te ontvluchten door die te ontkennen.
4. Agressie
Buiten proportioneel boos worden als het psychisch evenwicht wordt bedreigd.
5. Verschuiving
Negatieve gevoelens uiten tegen iemand of iets, anders dan op wie ze eigenlijk gericht zijn.
6. Vermijding
Het zoveel mogelijk ontlopen van situaties die bedreigend voelen.
7. Overdekking door het tegendeel
Bedreigende gevoelens verbergen door ze te ‘overschreeuwen’ met een uiting van het tegengestelde gevoel.
8. Projectie
Eigen gevoelens of problemen aan een ander toeschrijven.
9. Regressie
Terugval naar eerder, meestal meer kinderlijk gedrag. Hierdoor verval je in een vroeger stadium van je ontwikkeling waardoor je minder of geen verantwoordelijkheid meer lijkt te hoeven dragen voor je acties.
10. Diskwalificatie
Het verdacht maken van iets of, vooral, van iemand. Diegene die wordt gediskwalificeerd, raakt monddood en is dus ongevaarlijk.
Weerstand herkennen
Als je ze zo alle tien leest, zijn er dan vormen die je bij jezelf wel eens herkent? Bedenk daarbij dat heel veel van dit soort mechanismen zo natuurlijk zijn dat je vaak niet eens door hebt dat je ze hebt en inzet. Tot het moment dat je er werkelijk naar durft te kijken en ziet dát ze er zijn en waarom ze er zijn. Het helpt je dan om jezelf er niet op te veroordelen of het te zien in de context van goed of fout. Het is wat het is en blijkbaar is het er met een reden.
Deze tien vormen van weerstand kun je op talloze manieren en sterktes inzetten. Zo is bijvoorbeeld veel piekeren of ‘in je hoofd zitten’ al een afweermechanisme (zie rationalisatie). Het gaat dus verder en reikt dieper dan dat we in eerste instantie vermoeden. Het is een enorm krachtig en vernuftig systeem dat we met een reden hebben. Het beschermt ons in tijden van nood; het draagt bij aan het vormen van onze persoonlijkheid en het geeft ons heel veel kracht. Maar…
Grootste obstakel bij verandering
…Het is ook het meest lastige obstakel bij verandering. Vaak hebben we op enig moment al wel het inzicht verkregen en de ambitie gemarkeerd voor de verandering, maar ontbreekt het nog aan het vermogen langs onze eigen weerstand te geraken. Het vileine hiervan is ook nog eens dat hoe groter of kernachtiger de verandering zal zijn, des te groter en sluwer de weerstand zal zijn.
Je kan in de context van coaching de navolgende simpele vergelijking er gerust bij houden: kleine en weinig betekenisvolle veranderingen gaan doorgaans gepaard met weinig weerstand; grote en impactvolle veranderingen gaan gepaard met veel weerstand. Andersom geredeneerd: kom je weinig weerstand tegen, dan zal de beoogde verandering niet enorm zijn. Kom je daarentegen veel weerstand tegen, dan weet je dat er sprake zal zijn van significante verandering.
Blij met weerstand!
Weerstand zelf is dus helemaal niet verkeerd. In al haar verschijningsvormen is ze juist een goede indicatie van een significante verandering en dus zeer bruikbaar op de weg ernaartoe!
Zet dus gerust je hakken in het zand. Probeer jezelf niet te veroordelen, maar maak de weerstand voor jezelf inzichtelijk en bespreekbaar. Dat is wat onze business coaches ook doen: we geven je de ruimte om te bedenken en te voelen wat je er mee wilt en ondersteunen je bij de privé en zakelijke keuzes die jij maakt.
Kies voor een van onze coaches en zodra je je hakken in het zand zet, zul je ervaren waarom COURIUS de specialist is in de menskant van veranderen en waarom we jou beloven dat verandering altijd mogelijk is.
Weerstanden in je team of organisatie?
Weerstand binnen je team of organisatie heeft een grote impact. Op de resultaten, maar ook op de onderlinge relaties en sfeer. Met een teamscan ontdek je of jullie samen nog op de goede weg zitten. Wist je dat we iedere maand vijf gratis teamleader views ter waarde van €450 weggeven? Daarmee ontdek je hoe jouw team het doet op basis van 7 rationele en 7 emotionele kenmerken.
0 antwoorden
Stuur mij een e-mail als er vervolgreacties zijn.Stuur mij een e-mail als er nieuwe berichten zijn.