Vreemde blik

Zodra ik voet zet op Afrikaanse bodem, voel ik me Nederlandser dan thuis. Het maakt me afwisselend trots en onbeholpen. Ik ben me bewust van verschillen en tast voorzichtig af hoe het hier werkt. Zo begeleidde ik samen met 2 collega’s een leiderschapsprogramma met Nederlandse managers van VvAA en Ugandese managers van AMREF Flying Doctors, in Luwero, iets buiten Kampala. Samen werken aan lokale vraagstukken, reflecteren op de manier waarop dat gaat en leren van elkaars verschillen.

Op de eerste dag staan hooggespannen verwachtingen en vraagtekens over wat het uiteindelijk op zal leveren, duidelijk leesbaar op dertig voorhoofden. Al snel komen de gesprekken op gang, over hoe we in beide landen leven, geloven en werken. Op de tweede dag vragen we aan de Ugandesen wat hun indrukken en vooroordelen over Nederlanders zijn en andersom. In rollenspellen leggen ze vervolgens de do’s en dont’s in elkaars cultuur bloot.

Een beschrijving van de eerste indrukken en vooroordelen is treffend. In de ogen van de Ugandesen zijn Nederlanders ruimdenkend, weinig met religie bezig en we zeggen waar het op staat. Bovendien vinden ze ons flexibel. We zetten ons met gemak naar veranderende situaties en onbekende contexten. Tótdat het over tijd of afspraken gaat. Dan is onze flexibiliteit ineens ver te zoeken en laten we geen gelegenheid voorbij gaan om de ander op zijn gebrek aan time-management te wijzen. Het wordt door Ugandese deelnemers in een rollenspel haarscherp neergezet. Ik voel me betrapt. Een paar uur eerder liet ik duidelijk merken dat ik geïrriteerd was dat we een kwartier later begonnen. Een heel kwartier te laat! Niet eerder was ik me zo bewust van die Nederlandse eigenaardigheid. ‘You have the watches, we have the time’. Touché voor Uganda.

Het benoemen van verschillen maakt duidelijk hoe we naar elkaar kijken. Dat helpt. Voor even. Het handelen naar die verschillen belemmert echter het zicht. Voor we het weten zien we alleen verschillen en verliezen we uit het oog wat we met elkaar gemeen hebben.

Na een week samen werken, leren en lachen staan de uitkomsten als een huis. Ik ben onder de indruk van de kwaliteit van de resultaten en ontroerd door de oprechte verbindingen die tussen mensen zijn ontstaan. Er is naar elkaar geluisterd, er is waardering uitgesproken én er zijn harde noten gekraakt. De verschillen waar we in het begin van de week zo druk mee waren, hebben plaatsgemaakt voor hele menselijke dingen.

Opnieuw raakt me wat ik allang weet. Dat behoefte aan waardering en oprecht contact iets heel universeels is. Die laat zich door geen enkele culturele overtuiging de les lezen.

Verschenen in het Financieele Dagblad

Over de auteur

• 4 februari 2013
/ door
• Annemarie de Jong

Annemarie de Jong is Managing Partner voor Better Future, een organisatie die leiderschapsontwikkeling en sociale impact doeltreffend met elkaar verbindt. Jezelf, je organisatie en de wereld verbeteren, 100% betekenisvol. Dat is waar het voor haar om gaat, te allen tijde. Our purpose is to turn dreams on. To show that a more fair, healthy and sustainable world is possible. We take people out of their comfort zone. Into new realities. We unleash passion and imagination. And activate leadership. Until there is no way back.