Macht, moet je dat wel willen hebben?

Macht heeft een groot effect op het brein. Het heeft een positief effect maar ook een negatief effect. Macht kan je slimmer maken, meer gemotiveerd, minder depressief en macht zorgt voor strategisch denken. Dat zijn eigenschappen die je ook doen groeien naar een functie van manager. Echter als macht niet begrensd en gemanaged wordt, zit er ook een duistere en lugubere kant aan macht. Macht kan dan zorgen voor narcisme, tunnelvisie en slechte oordeelsvorming.

Empathie neemt af

Op MRI scans van het brein zijn sommige van deze veranderingen ook te zien. Het blijkt dat de delen van het brein die je nodig hebt om empathie te hebben, beschadigd of gewijzigd zijn. Hierdoor hebben machthebbers kans om hun empathie te verliezen. Empathie is super belangrijk voor managers om effectieve besluiten te nemen. Managers nemen veel besluiten. Door ook te voelen, te ervaren, en inzicht te hebben in wat anderen er van vinden, zullen managers betere besluiten nemen. Echter door macht blijkt een groot groep managers niet meer in staat te zijn de gevoelens van een ander goed in te schatten. Ook kunnen ze minder goed inschatten wat de effecten van hun gedrag en besluiten op anderen zal zijn. Zie over dit belangrijke onderwerp ook het artikel De kracht van empathie voor leidinggevenden.

Macht maakt je nog gevoeliger om te winnen

Macht kan ook zorgen voor dat je meer wilt winnen. Je gaat acties ondernemen om meer en meer te willen winnen. Bij winnende dieren wordt meer testosteron aangetroffen. Dat wordt als verklaring gezien waarom macht managers kan veranderen. Testosteron bereidt het lichaam voor op de strijd. Een verhoogd testosteron heeft ook een positief effect op het dopamine systeem. Winnen geeft een fijn gevoel en dat verlangt naar meer. De ene overwinning is de start van het verlangen naar de volgende overwinning.

Verslaafd aan genot

Er blijkt nog een derde aspect mee te spelen. De verslaving aan het dopaminemomentje. Dopamine is een stofje in het brein dat je aanmaakt als je een bepaalde prestatie hebt geleverd. Dopamine geeft je dan een genotsmomentje. Door dagelijks te zorgen dat je activiteiten doet die je dopaminegehalte verhogen, raak je verslaafd aan het genotsmomentje. Het wordt dan het begin aan een eindeloos verlangen naar meer budget, meer overnames, naar meer en meer. Het zelfregulerend vermogen van het geweten kan vervagen. Korte termijn successen worden het doel. Het liefst zichtbare successen! Het feit dat anderen het succes kunnen zien beïnvloedt het genotsmomentje. Als ze dit gevoel opeens los zouden laten, zouden ze te veel angst en minderwaardigheid ervaren. Dus blijven ze doorgaan. Ze gaan risico’s nemen die buiten proportioneel zijn.

Wat te doen?

Kennis is macht. Maar macht vermindert kennis. Mensen gaan domme dingen doen, die grote effecten kan hebben op het welbevinden van vele mensen. Leiders hebben nu eenmaal veel invloed. De oplossing ligt er vooral in door te zorgen dat managers leren hun eigen brein te managen. Zodat ze in staat zijn hun eigen macht te begrenzen en te managen. Op deze wijze kan je ook gebruik blijven maken van de goede kanten van macht. Zie voor meer informatie het artikel Macht, hoe ga jij ermee om?

Hoe manage je je brein zodat je minder gevoelig wordt voor macht?

Allereerst moet je het fenomeen van macht en het brein enigszins begrijpen. Hierdoor ga je sneller je eigen verandering waarnemen. Ook word je gevoeliger voor opmerkingen van anderen over je verandering.

Ten tweede moet de manager aan meditatie gaan doen. Meditatie blijkt voldoende antigif te zijn tegen macht. Door meditatie ontwikkel je zelfbewustzijn. Dit zelfbewustzijn is nodig om jezelf te blijven toetsen aan je waarden.

Tot slot is het belangrijk om een omgeving te organiseren die je voldoende gegrond houdt. Dit kan je partner zijn, je collega, vrienden of een professional zoals een coach.

Tot slot

Macht maakt meer kapot dan je lief is, maar macht zorgt ook voor persoonlijke groei. Een ingewikkeld dilemma. Door je eigen brein te leren managen, kan je hier zeer goed mee leren omgaan.

Dit artikel verscheen eerder bij De Valk Leadership Company

Over de auteur

• 7 augustus 2017
/ door
• Guido de Valk

Guido de Valk is een leiderstrainer, schrijver, spreker en coach bij de Valk Leadership Company. Hij doet dit op basis van kennis van het brein, ook wel neuroleiderschap genoemd. Guido maakt met neuroleiderschap leiderschapsthema’s (be)grijpbaar die ogenschijnlijk ongrijpbaar zijn.