Het Peterprincipe

Een vriend van mij heet Peter en laat dat nu juist de meest principiële man zijn die ik ken. Vanuit diepgewortelde overtuigingen neemt hij beslissingen die onnavolgbaar zijn. Maar daar gaat het hier niet om.

Het Peterprincipe

Het Peterprincipe doelt in dit geval op een wetmatigheid van een organisatiedeskundige met de achternaam Peter. Het principe gaat er vanuit dat iedereen net één promotie te veel krijgt, zodat hij op een niveau komt dat hij net niet aankan, omdat daar andere competenties nodig zijn. Als gevolg hiervan zal hij gaan disfunctioneren, waarna er problemen ontstaan in de werkrelatie.

Dit Peterprincipe geldt in alle organisaties, of het nu een klein bedrijf, een multinational of een vrijwilligersorganisatie is. Het gaat ook niet alleen om medewerkers die eerst geen leiding gaven en het vervolgens wel gaan doen. Een aantal voorbeelden waar je aan kunt denken.

• Iemand is 15 jaar secretaris van de hockeyclub. De voorzitter stopt er mee. Omdat hij de club door en door kent, stelt de secretaris zich kandidaat als voorzitter. En ja hoor, hij wordt het. Maar eh …, kan hij netwerken, communiceren met sponsors, een vergadering leiden en een team motiveren? Ik hoop het, want anders wordt het zowel voor de hockeyclub als voor de secretaris een teleurstelling.
• De beste teamleider kan zijn baas als senior-manager opvolgen. Hij kan zijn team goed motiveren, maar is hij ook bestand tegen de interne politiek en de vergadercultuur waarin hij nu terecht komt?
• Een timmerman krijgt op basis van zijn jarenlange ervaring voortaan een leerling timmerman mee naar zijn klussen. Kan hij het aan de ander overbrengen, heeft hij het geduld, en ambieert hij dit eigenlijk wel?
• De hoofdtrainer wordt ontslagen, de assistent-trainer volgt hem op, want die kent de groep en ligt goed bij de groep. Sommige mensen zijn gewoon de ideale tweede man of vrouw. Die moet je het niet aan willen doen om eindverantwoordelijke te worden.

Overigens zijn naast bovenstaande voorbeelden ook zat voorbeelden te noemen van mensen waar het wél goed is gegaan. Het gaat er meer om dat je je bewust bent van het Peterprincipe. Daarna kan je een beter afgewogen beslissing maken.

Neem jezelf in bescherming

Het voorkómen van het Peterprincipe moet je eigenlijk altijd zelf doen. Er zijn wel organisaties die zo zorgvuldig met hun medewerkers omgaan dat ze hen tegen zichzelf in bescherming nemen. Maar helaas zijn die bedrijven schaars. De meeste bedrijven hebben een vacature en kijken hoe ze die zonder al te veel gedoe kunnen invullen. Dat jij daardoor op je tenen moet lopen is even niet relevant.

Check dus altijd ook even bij je naasten of zij ook vinden dat je de baan moet aannemen. Zoek de mensen op waarvan je zeker weet dat ze het beste met je voor hebben en die je de waarheid durven zeggen. En handel naar de verkregen en zelf opgedane inzichten.

Over de auteur

• 1 februari 2016
/ door
• Jaco van der Tang

Ik ben Jaco van der Tang, Managing Partner bij COURIUS, auteur en gastdocent bij onder meer de Haagse Hogeschool en Hogeschool Rotterdam. De drie passies in mijn leven: werk, sport en gezin, strijden continu om voorrang. Als deze passies in balans zijn (en dat betekent niet altijd drie x 1/3) dan ben ik gelukkig. En geluk is een mooi uitgangspunt om zelf goed werk te leveren en dat ook aan anderen over te dragen. Lees verder