DAS handig
Onlangs kreeg ik een mail van een lezeres: ‘De laatste weken heb ik als observator bij een paar managementteam vergaderingen gezeten, waarin soms gecommuniceerd werd op een ‘bavianen-manier’. De ego’s spraken, en spraken, en niemand luisterde. Men voelde zich ongehoord en eenzaam. Een uitleg ontbrak, een vraag waarom ook (we kunnen gedachten lezen), waardoor er weinig tot geen toenadering werd gezocht. Bij onenigheid werden ook geen knopen doorgehakt door de leider- hij suste de discussie, de uitkomst was onbeslist, en buiten de meeting kwam hij er bilateraal op terug. Boeiende stijl van leidinggeven!’ Daarbij kreeg ik de vraag hoe je hiermee omgaat? Een kort antwoord: maak het bespreekbaar. Is de leidinggevende zich bewust van zijn gedrag en de impact ervan op motivatie, besluitvorming, samenwerking, resultaten, etc? Onderzoek daarbij of hij überhaupt de wens (of een belang) heeft om zijn gedrag aan te passen?
Deze vragen kunnen leiden tot een gedragsverandering van je leidinggevende. Echter, in welke mate hij open staat voor zo’n gesprek is sterk afhankelijk van de manier waarop je hem benadert. Hoe kun je hem ‘verleiden’ om dit gesprek te voeren zonder dat hij gelijk de strijd aangaat, dicht slaat of vage antwoorden geeft? En daarmee komen we bij het langere antwoord op de vraag: maak het bespreekbaar waarbij je rekening houdt met de stijl van de ander.
Hoe houd je dan rekening met de stijl van de ander? Hiertoe introduceer ik het DAS-model. Dit model gaat ervan uit dat de wijze van communiceren kan worden verdeeld in drie stijlen: Dominant, Afstandelijk of Sociaal. Daarbij wordt geconstateerd dat niemand alleen maar dominant, alleen maar afstandelijk of alleen maar sociaal is. Alle drie de stijlen heb je in je. Eén stijl is echter duidelijker vertegenwoordigd in je gedrag: je voorkeursstijl. Verder geeft het model natuurlijk niet aan welke stijl goed of slecht is. Allemaal zijn ze effectief of juist contraproductief afhankelijk van de situatie waarin je bent. Bijvoorbeeld bij het doorhakken van knopen is het handig als je dominant gedrag kunt vertonen. Als je daarentegen met een dominante stijl een verlegen persoon uitnodigt zijn mening te geven dan is de kans groot dat je weinig respons krijgt.
De verschillende stijlen zijn overigens binnen een vergadering goed te herkennen. Iemand die zeer dominant is, is veel aan het woord, zelfs als hij zich nauwelijks heeft voorbereid! De afstandelijke persoon is over het algemeen goed voorbereid en neemt pas het woord als hij goede argumenten heeft. Omdat hij zich laat overstemmen door dominante mensen, komen zijn goed onderbouwde ideeën niet altijd over. En iemand die overwegend sociaal is, steunt gemakkelijk anderen. Omdat een sociaal iemand vooral aardig gevonden wil worden, is het wel eens onduidelijk waar hij voor staat. Vraag: van welke stijl maakt de voorzitter van de vergadering in deze korte video gebruik?
Verder is het van belang te beseffen dat onder de verschillende stijlen vragen schuilgaan die dit gedrag bevorderen; dit zijn de verborgen drijfveren. Zo vraagt de dominante persoon zich af of hij beter is dan de ander en of hij meer invloed of aanzien heeft. Vanwege de concurrentie met anderen wordt niet gedacht aan abstracte zaken of gevoelens van anderen. Dat leidt namelijk af van zijn hoofddoel: winnen! En omdat hij alles doet om te winnen neemt hij aan dat anderen dit ook willen doen. Het gevolg is: wantrouwen (naar de ander toe). Maar hoe dan omgaan met deze dominante persoon? Het klinkt gek, maar je krijgt het meest van mensen met dominant gedrag gedaan door even voor ze te ‘applaudisseren’. Ze willen zich even doen gelden. Door deze dominante persoon zo eerst te bevestigen wordt zijn ‘strijdwens’ minder sterk. Aansluitend is het wel belangrijk op te komen voor je eigen mening.
Dit artikel is te kort om alle 3 de stijlen uitgebreid te behandelen. Hieronder krijg je dan ook een samenvatting van de verschillende stijlen. Mocht je meer willen weten dan verwijs ik je graag naar de website van DOOR-training.
Dominante stijl (kracht: slagvaardig, valkuil: weinig acceptatie van anderen)
- Eigenschappen: geldingsdrang, statusgevoelig, besluitvaardig, willen winnen, erg open, overdrijven.
- Verborgen vragen: Ben jij goed genoeg? Kan ik wel winnen? Kijk jij wel tegen me op?
- Niet doen: verzetten, strijden, slijmen, willen winnen, vaag en voorzichtig zijn, vermijden.
- Wel doen: complimenteren, luisteren, mening vragen, zelfverzekerd spreken, zakelijk houden.
Afstandelijke stijl (kracht: goed onderbouwd, valkuil: besluiteloos)
- Eigenschappen: verlegen, stil, gereserveerd, feitelijk, voorbereid, kritisch, onpersoonlijk.
- Verborgen vragen: Denk jij logisch? Ben jij objectief? Kloppen de feiten?
- Niet doen: veel praten, overbluffen, onder druk zetten, sfeer zoeken, commerciële praatjes.
- Wel doen: open vragen, stiltes, luisteren, ruimte geven, logisch/feitelijk zijn, onpersoonlijk blijven.
Sociale stijl (kracht: oog voor emoties, valkuil: afspraken niet nakomen)
- Eigenschappen: joviaal, creatief, emotioneel, besluiteloos, onzakelijk, situatie ‘leuk houden.
- Verborgen vragen: Vind jij mij aardig? Hoor ik er bij?
- Niet doen: ingaan op vage afspraken, meedoen, stug/bot doen, overrompelen, ‘pressen’.
- Wel doen: waarderen, meeveren, op gemak stellen, initiatief houden, kort en zakelijk, verzoeken.
Tot slot de uitdagingen deze keer. Lees voordat je iets bespreekbaar gaat maken de verschillende stijlen nog eens na en maak een bewuste keuze hoe je het gesprek gaat voeren. Evalueer achteraf wat je dit heeft opgeleverd! Mocht je hierover verder willen praten of als je met je team aan de slag wilt gaan om meer zicht te krijgen op jullie persoonlijke stijlen en de uitwerking ervan in de dagelijkse praktijk, neem dan gerust contact met mij op.
DAS effectief!
0 antwoorden
Stuur mij een e-mail als er vervolgreacties zijn.Stuur mij een e-mail als er nieuwe berichten zijn.