Clandestien! Nou en?
Zou jij je laten opereren door een clandestiene chirurg die nooit een medische opleiding heeft gehad? Waarschijnlijk niet, tenzij… Rond 1926 wordt een zwarte Afrikaan geboren ergens in een klein gehucht in Zuid-Afrika. Hij gaat tot zijn 14e jaar naar school maar moet er dan vanaf omdat zijn familie het niet meer kan betalen. Hij vertrekt naar Kaapstad en krijgt daar een baan als tuinman in het universitair ziekenhuis ‘Groote Schuur’. Vanwege zijn accuratesse en ijver valt hij op. In 1954 wordt hij uitgekozen om in het laboratorium bij dierproeven te ondersteunen. Initieel gaat het om schoonmaakwerk. Naarmate de tijd verstrijkt krijgt hij steeds meer verantwoordelijkheden. Vanwege zijn interesse voor het vak kijkt hij mee hoe blanke chirurgen ingrepen op de proefdieren uitvoeren. Ook leest hij medische boeken om hen beter te kunnen ondersteunen. Zijn bekwaamheid neemt toe. Uiteindelijk voert hij als clandestien chirurg zelfstandig ingrepen uit (met instemming van het ziekenhuis), totdat…
Het is december 1967en in het Groote Schuur ziekenhuis wordt bij een blanke 59-jarige man met een dodelijke hartziekte voor het eerst een geslaagde harttransplantatie uitgevoerd. Het team die deze ingreep uitvoert wordt geleid door een blanke chirurg: Dr. Christian Barnard. Hij wordt op slag wereldberoemd. De chirurg die het donorhart verwijdert bij de blanke donor is een zwarte chirurg. Vanwege zijn bekwaamheid wil Barnard hem in zijn team hebben. Maar dat is een probleem. Hij heeft geen formele opleiding en hij is zwart. En de apartheidswet schrijft voor dat een donker persoon geen blanke persoon mag opereren en ook niet in aanraking mag komen met het bloed van een blanke. Er wordt dispensatie aangevraagd én verleend. Onderdeel van de afspraak is dat niemand er vanaf mag weten en dat deze clandestiene chirurg er niet over praat. Zijn betrokkenheid wordt niet benoemd en als hij een keer per ongeluk op een teamfoto staat wordt aangegeven dat hij een schoonmaker is. Fictie of werkelijkheid…
Op 29 mei 2005 overlijdt op 78-jarige leeftijd een zwarte Afrikaan. Hij is getrouwd, vader van 4 zonen en 1 dochter, heeft vele kleinkinderen en hij is een gewaardeerd transplantatiechirurg zonder formele medische opleiding. Zijn naam: Hamilton Naki. Gedurende zijn loopbaan werkt hij in het Groote Schuur ziekenhuis als tuinman en daarna als onderzoeker en als ‘clandestien’ chirurg. Zijn salaris is dat van een laboratorium technicus, het maximale wat een zwarte Afrikaan kan verdienen in een laboratorium. Hij leeft in een ghetto in Kaapstad in een hutje zonder stromend water en elektriciteit. Ondanks deze omstandigheden als gevolg van de rassendiscriminatie zet Hamilton zich in voor de volle 100%. Hij blijft het beste van zichzelf geven door zijn liefde voor het helpen van anderen. Bij pensionering krijgt hij vanwege administratieve redenen het pensioen van een tuinman: 275 dollar per maand. En ook dan blijft hij zich inzetten voor de samenleving door onder meer een kliniek te realiseren voor de leefgemeenschap waartoe hij behoort.
Of Hamilton Naki nu wel of niet de chirurg is geweest die het donorhart heeft verwijderd blijft onduidelijk (en voor sommigen zelfs onwaarschijnlijk). Feit is dat hij door Dr. Barnard en andere vakgenoten wordt geroemd om zijn technische vaardigheden, zijn bijdragen aan onderzoeken en het bedenken van technieken voor hart- en levertransplantaties. Dr. Barnard: ‘Als Hamilton de kans had gekregen om te studeren zou hij waarschijnlijk een briljant chirurg zijn geworden.’ Ook heeft Naki jarenlang les gegeven aan blanke studenten zonder dat hij een formele medische opleiding heeft doorlopen. Na afschaffing van de apartheid krijgt Hamilton Naki een belangrijke onderscheiding en de titel Dokter Honoris Causa.
Ondanks het verloop van zijn leven heeft Hamilton zich in interviews nooit bitter uitgelaten dat hij in de schaduw van de blanken moest werken. Zo was het nu eenmaal. En daarmee is hij een mooi voorbeeld voor een uitspraak van Piero Ferruci: ‘Vriendelijkheid is de meest economische levenshouding. Je verspilt geen energie aan wantrouwen, zorgen, afkeer of manipulatie.’ Ook is hij een voorbeeld om te focussen op positiviteit en dat door inspiratie, focus en hard werken veel meer mogelijk is dan wat je in eerste instantie voor mogelijk houdt.
Een recent voorbeeld van deze levenshouding komt eveneens vanuit Afrika (Tanzania). Bekijk deze korte TED-presentatie van een jongen die op 14-jarige leeftijd een machine bouwt die zijn leven drastisch heeft veranderd.
Je kent nu 2 van de redenen waarom Hamilton Naki voor mij een inspiratie is. Mijn vraag aan jou: wat zijn voor jou de belangrijkste inzichten en/of wijsheden die je meeneemt vanuit zijn levensverhaal? Neem 5 minuten om hierover na te denken. En vraag jezelf vervolgens 10 minuten af in welke mate jij invulling geeft aan deze inzichten en/of wijsheden binnen je eigen leven. Waar zou jij je voor willen inzetten?
Durf clandestien te zijn!
0 antwoorden
Stuur mij een e-mail als er vervolgreacties zijn.Stuur mij een e-mail als er nieuwe berichten zijn.