12 irrationele overtuigingen ombuigen
Irrationele overtuigingen zijn overtuigingen die niet op feiten gebaseerd zijn, maar het je toch behoorlijk lastig kunnen maken. Vaak leiden ze tot negatieve emoties, staan ze haaks op de werkelijkheid en kunnen het behoorlijke obstakels zijn als je bepaalde doelen wilt bereiken. Hoe kun je dan omgaan met irrationele overtuigingen van jezelf en van mensen in je omgeving?
In dit artikel lees je voorbeelden van irrationele overtuigingen, waar ze vandaan komen en hoe je ermee om kunt gaan.
12 voorbeelden van irrationele overtuigingen
Hieronder lees je 12 voorbeelden van irrationele overtuigingen die veel voorkomen. Door ze wat overdreven expliciet te maken zie je duidelijker hoe destructief deze ideeën zijn.
1. Alles wat ik doe verdient goedkeuring
Iedereen om mij heen moet van mij houden en mij bevestigen in alles wat ik doe. Ik werk keihard, want alleen dan krijg ik de goedkeuring van anderen.
2. Als ik faal of niet aan verwachtingen voldoe, ben ik waardeloos
Ik moet in alles de beste en de meest ambitieuze zijn om de moeite waard te zijn. Mijn competenties en resultaten bepalen mijn waarde.
3. Mensen die zich slecht gedragen verdienen straf
Sommige mensen zijn slecht en onbetrouwbaar en zouden daarvoor hard gestraft moeten worden. Ik ben voor mezelf net zo hard en meedogenloos als voor anderen.
4. Keiharde inzet voorkomt falen
Het is absoluut verschrikkelijk als dingen niet gaan zoals ik ze graag zou zien. Als ik me er maar heel druk om maak en hard werk, kan ik alles goed laten gaan.
5. Je hebt geen controle over geluk of ongeluk
Geluk of ongeluk komt van buiten. Het overkomt je en je kunt er weinig of niks tegen doen.
6. Ik heb altijd pech
Ik moet er constant op bedacht zijn dat nare dingen kunnen gebeuren. Mij overkomen vaak ongelukken en vervelende dingen en ik ben altijd op mijn hoede voor gevaar.
7. Vermijden is beter dan de strijd aangaan
Nare zaken en vervelende verantwoordelijkheden vermijden voelt als een opluchting en ik besteed veel tijd om strategieën en excuses te verzinnen om die dingen niet te hoeven doen.
8. Ik heb anderen nodig om iets voor elkaar te krijgen
Ik ben afhankelijk van anderen en heb sterkere mensen nodig om op te bouwen. Het heeft geen zin om dingen zelf op te lossen, want ik heb al vaak genoeg gemerkt dat ik dat niet zelf kan.
9. Mijn verleden bepaalt voor altijd mijn huidige gedrag
Gebeurtenissen die mijn leven vroeger sterk beïnvloed hebben, zullen altijd hetzelfde effect blijven houden. Het komt door mijn jeugd dat ik nu problemen heb en dat zal altijd zo blijven.
10. Andermans leed bepaalt hoe ik me voel
Ik vind dat ik me andermans problemen moet aantrekken. Zelfs als dat me ongelukkig, verdrietig of boos maakt.
11. Alles draait om controle en perfectie
Er is altijd één goede, perfecte oplossing voor problemen en het is een ramp als ik die oplossing niet vind. Met imperfecte oplossingen neem ik geen genoegen.
12. Je daden bepalen je waarde
Ik rangschik mensen, inclusief mijzelf, naar de waarde van hun daden. Dat is mijn meetlat die bepaalt of mensen de moeite waard zijn. Zo niet, dan schrijf ik ze af.
Wat schuilt er achter deze irrationele overtuigingen?
Als je deze 12 voorbeelden van irrationele overtuigingen bekijkt, zie je waarschijnlijk enkele rode draden. Rationeel Emotieve Therapie (RET) is een vorm van cognitieve therapie die mensen helpt om hun irrationele overtuigingen om te buigen. Deze methode onderscheidt 5 groepen van overtuigingen en hoewel het wat kort door de bocht is om iemand in een vast hokje te stoppen, helpt het wel om bepaald gedrag dat voortkomt uit irrationele overtuigingen te herkennen:
- Fanatieke perfectionisme
De fanatieke perfectionist mag van zichzelf geen fouten maken. Alles moet tiptop in orde zijn en het kan altijd beter. - Verslaafd aan positieve bekrachtiging
Een complimentenjunk wil dat iedereen hem altijd aardig vindt, dat elk contact respectvol en harmonieus verloopt en vindt het vaak lastig om grenzen aan te geven. - Lage frustratietolerantie
Mensen met een lage frustratietolerantie denken al snel dat iets te zwaar of te moeilijk is en vinden het lastig om te gaan met tegenslag. - Denken in rampen
Een rampendenker maakt van elke mug een olifant en kan de gevolgen van een gebeurtenis enorm overdrijven. De rampendenker waarschuwt al snel dat iets niet gaat lukken of dat een deadline echt niet haalbaar is. - Veeleisende normen
Deze mensen stellen hoge eisen. Ze vinden dat alles volgens hun normen moet gebeuren en hebben strikte ideeën over hoe anderen zich zouden moeten gedragen.
Omgaan met irrationele overtuigingen
Laten we niet zelf in de valkuil van hokjesdenken vallen. Maar misschien herken je jezelf in enige mate in bovenstaande schets of zie je bepaald gedrag terug bij een collega of teamlid. Hoe kun je daar dan zo mee omgaan dat dit gedrag het bepalen van gestelde doelen en een prettige manier van werken minder in de weg zit?
De Rationeel Emotieve Therapie (RET) hanteert daarvoor een ABC-schema. RET stelt dat het niet de gebeurtenissen op zichzelf zijn die bepaalde emoties veroorzaken, maar onze gedachten over die gebeurtenis. Daarbij ga je na:
A: welke gebeurtenis plaatsvond
Wat was de situatie, wie waren er bij betrokken, wat was mijn rol, welke emoties kwamen erbij kijken?
B: welke gedachten je bij die gebeurtenis had
Wat dacht ik toen dit gebeurde en op welke manier steunen mijn gedachten mijn overtuigingen?
C: wat de gevolgen van die gedachten voor jou zijn
Welke emoties voelde ik daarbij? Welke vorm van negatief gedrag zie ik ontstaan als gevolg van deze gebeurtenis en de bijbehorende overtuigingen?
Door op deze manier naar gebeurtenissen én de bijbehorende gedachten te kijken, analyseer je sneller wat er gebeurt. Je kunt daardoor beter evalueren en beoordelen hoe een gebeurtenis je emotie en overtuigingen beïnvloedt.
1 antwoord
Stuur mij een e-mail als er vervolgreacties zijn.Stuur mij een e-mail als er nieuwe berichten zijn.